Kernwoorden: apocalyptische, bewegingen, bijbelse, buitenbijbelse, eenvoud, eindtijdprediker, evangelie van Thomas, Galilea, Gospel of Thomas, hellenisme, innerlijke uiterlijke dialogen, Jeruzalem, Jezus, Judas, oordeelsprediking, original, priesterkringen, profeet, Q, Siberische gevangenenkampen, thirteenth apostle, translation, verschijnselen, voorbestemming, wetenschappelijke
Onder meer op deze pagina:
- Inleiding
- The Thirteenth Apostle
- Recovering the Original Gospel of Thomas
- The Original Gospel of Thomas in Translation
- Ten slotte
Inleiding
April DeConick is specialist op het gebied van de vroeg-christelijke en Joodse mystiek (uit de eeuwen rondom het begin van onze jaartelling).
Naast vele artikelen publiceerde zij in het bijzonder baanbrekende studies over het Evangelie van Thomas (zie onder).
Zij is leerling van Jarl Fossum, emeritus hoogleraar in Chicago, die weer leerling is van en promoveerde bij Gilles Quispel in Utrecht. Zij draagt haar hier eerstgenoemde boek over Thomas dan ook op aan haar ‘Grossdoktorvater’ G.Q. en het tweede aan haar ‘Doktorvater’ J.F.
The Thirteenth Apostle
Dit boek is zover ik kan nagaan het beste boek over het Evangelie naar Judas. In ieder geval met de meest originele interpretatie, en met de meest onderbouwde. Zij komt tot de slotsom dat het Evangelie van Judas de laatste niet portretteert als held – wat de meest gangbare uitleg is – maar dat het een parodie op de centristische of katholieke – d.w.z. ‘algemene’ in de toenmalige betekenis – christenen is (de latere kerkelijke christenen, die de uiterlijke deelname aan de uiterlijke sacramenten en het eenvoudige geloof in Jezus als de letterlijk Opgestane voldoende achtten voor de zaligheid, in tegenstelling tot de groep waaruit de auteur van het evangelie van Judas kwam), geschreven in de taal en voorstellingswereld van de Sethiaanse christenen, een vooral van de tweede tot de vierde eeuw belangrijke stroming waarvan veel geschriften bekend zijn.
In dit boek legt zij niet alleen de voorstellingswereld van dit Evangelie en van de Sethianen uit, maar ook die van de andere belangrijke christelijke stromingen in vooral de tweede eeuw, en alleen al daarom is dit een onmisbaar boek. Want deze informatie vind je nog nergens in zo’n overzichtelijke vorm.
Verder legt zij de vooral twintigste-eeuwse context uit waarin de gangbare misverstanden en uitleg betreffende het Evangelie naar Judas konden ontstaan en ook dat is onthullend. Ook bespreekt zij in dat verband een aantal Judas-films sinds de Tweede Wereldoorlog uitgebracht.
Het boek bevat verder een uitgebreide verklarende literatuurlijst, niet alleen over het Evangelie naar Judas, maar over het hele terrein van het Vroege Christendom bij de huidige stand van het snel voortschrijdende wetenschappelijke inzicht.
Van deze eerste druk uit 2007 is een Nederlandse vertaling verschenen.
Voorjaar 2009 is al een tweede druk uit van de Engelse uitgave verschenen, met buitengewoon opmerkelijke aanvullingen vanwege saillante nieuw ontdekte verbanden. En aanvullingen in de historische overzichten.
Recovering the Original Gospel of Thomas
De auteur ziet de ontwikkeling van het Evangelie naar Thomas beginnen met de samenvoeging van vijf kern-toespraken die in of omstreeks de jaren veertig van de eerste eeuw – dus kort na het optreden van Jezus zelf en in de periode dat de bron Q van de evangelies naar Matteüs en Lukas vermoedelijk ontstond – gediend zouden moeten hebben als memoriseerbare handleidingen voor degenen die wat zij als Jezus’ boodschap hadden begrepen, aan anderen wilden verkondigen. Deze vijf toespraken zijn volgens haar gedurende honderd jaar (minstens) enkele malen uitgebreid en geherinterpreteerd (en soms ook ingrijpend veranderd) om recht te doen aan de veranderende situatie van de groepering van deze ‘Thomas’-christenen in (vooral) Syrië.
The Original Gospel of Thomas in Translation
Dit boek bevat een korte samenvatting van het hierboven genoemde. Vervolgens een overzicht van het kern-evangelie van Thomas en van het complete. En ten slotte een zeer uitgebreide vers voor vers uitleg van alle zinnen van het Evangelie naar Thomas, met parallellen en een tekstverklaring en een inhoudelijke uitleg van de verschillende stadia van de tekst.
Dit is een juweel van een boek over een juweel van een evangelie. Het laatste woord zal met dit boek niet gezegd zijn maar een beter boek over de betekenis van dit Evangelie in de oorspronkelijke context kan moeilijk aangewezen worden. Ook om historisch onjuiste uitleggingen en historisch aansluitende te kunnen onderscheiden, voor wie dat wenst.
Daarnaast is zowel dit boek als het vorige natuurlijk een enorme bijdrage in de zich sterk ontwikkelende studie van Joodse en Vroeg-christelijke Mystiek en haar rol in kerkelijke en bijbelse zowel als buitenkerkelijke als buitenbijbelse christelijke groeperingen in de eerste eeuwen van onze jaartelling, tegen hun historische achtergrond.
Ten slotte
De onderwerpen in de hier genoemde boeken zijn uitermate boeiend en belangrijk maar niet de enige waar April DeConick zich mee bezig heeft gehouden en houdt. Zij is sterk methodologisch, maatschappelijk en breder wetenschappelijk en historisch geënteresseerd.
Wie haar interessante notities bij haar onderzoekingen ‘onderweg’ wil lezen, kan veel plezier hebben aan het volgen van haar blog (The Forbidden Gospels Blog, nauw verbonden met haar zeer leerzame website met veel boeiende verwijzingen), die ook nog eens actuele ontwikkelingen op diverse vakgebieden kort signaleert of er pregnante opmerkingen over maakt. Bovendien staat zij middenin discussies in diverse vakgebieden, natuurlijk ook over haar eigen standpunten en publicaties, en het is boeiend haar daarbij te volgen, al blijft dat altijd van een afstand uiteraard. Zeer aanbevolen!
