Thich Nhat Hanh, The Moon Bamboo, Translated from the Vietnamese by Vo-Dinh Mai and Mobi Ho, Illustrations by Vo-Dinh Mai, Introduction by Mobi Ho, Berkeley (Parallax Press) 1989, 179 pp.

[Zie de opmerkingen vooraf bij deze collectieve bespreking.]
Dit boek, momenteel waarschijnlijk nog verkrijgbaar onder een andere titel, namelijk de titel van het eerste verhaal ‘The Stone Boy’, bevat vier verhalen van grote schoonheid. Ik zou geneigd zijn ze parabels te noemen; het zijn sprookjes met een verborgen boodschap (hoewel zij daar geen moment onder lijden, tenzij men de diepere inhoud te zwaar vindt). Ja deze sprookjes gaan behalve over vreugde en leven ook over dood en lijden. En het boek is ook samen te vatten als ‘de glimlach van de dood, of van het dode kind’ of als ‘de dood en de glimlach’.
Achtergrond van de verhalen is de situatie van ballingschap van de uit Vietnam verdreven Vietnamezen, na de Vietnamese oorlog. De eigen situatie van de auteur. De vier verhalen hebben de volgende impliciete thema’s: de verwoestende oorlog met zijn napalmbombardementen en vele doden en heropvoedingskampen, de uiterst schrijnende ondergang of strijd om te overleven van de bootvluchtelingen, de gespletenheid van verjaagden en ontwortelden in Vietnam en tenslotte de gespletenheid van de Vietnamese ballingen zelf. Maar deze thema’s zijn literair volledig in de verhalen verwerkt zodat de verhalen zelf de boventoon voeren. Zeker zij zijn er ook om een perspectief op het lijden te bieden, en dat allereerst goed te laten voelen, meevoelen of symbolisch ondergaan. En op die momenten is voor de lezer de band met het reële leven van de auteur en van Vietnam volstrekt duidelijk. Maar al die gespletenheden worden ook opgelost in deze verhalen, en wel in de verhalen als verhalen zelf – ook al worden boeddhistische voorstellingen daar gewoon bij gebruikt. Wie deze verhalen leest zal zich zonder meer met de personen erin – soms van vlees en bloed, soms mythisch – kunnen identificeren. En zich herkennen in hun wederwaardigheden, zoektochten en ontdekkingen. Onder die laatste zijn persoonlijke groeimomenten, maar ook grote troost en hoop. En vaak vanuit het perspectief van een kind, hoewel zeker niet alleen.
Dit boek bevat uiterst waardevolle (meest impliciete maar soms ook expliciete) lessen maar vooral ook veel passages van wondermooie schoonheid en melancholie. Thich Nhat Hanh verstaat de vertelkunst, en weet te schilderen met beelden, kleuren, geuren, gebaren. De natuur speelt een even grote rol als de menselijke relaties. Er zijn veel droomelementen. De beleving is het voertuig. Een boek geschikt voor kinderen (al bevat het laatste verhaal ook enkele verwijzingen naar de moderne natuurkunde). Die weten wel dat leven op aarde – in het Oosten en Zuiden maar ook in het zogeheten welvarende Westen – lang niet altijd een lolletje is, om het zacht uit te drukken. Maar ook dat het waard is de vreugde van het leven in al zijn diepte te ervaren, en er ‘wijs’ in te worden.