Kernwoorden: Albert Sánchez Piñol, Arthur Japin, betekenis, boek, dierlijke, Eenzame man, Elisabeth Costello, Etty Hillesum, impulsen, innerlijke uiterlijke dialogen, leren, lilliputters, novelle, plezierig, problematiek, rituele, scherp portretteert, schrijnendheid, symbiose, thema, treffen, uitdaging, uitdagingen, uitwerkingen, verbinding, verhaal, verhuizingen, verlokkingen, vermenging, Wachten op de barbaren, weersomstandigheden, wezens
Onder meer op deze pagina:
De grote wereld
Soms hebben boeken iets dat je niet gauw vergeet, terwijl ze misschien toch niet het meesterwerk zijn dat je had gehoopt of verwacht. Dat geldt mogelijk voor dit boek van Arthur Japin. De thema’s van Japin – de verhalen waarin hij zijn grote thema van het niet geaccepteerd worden door de grote wereld, er niet in passen, uitwerkt, spreken me echt niet allemaal bij voorbaat aan. Maar deze novelle van minder dan 100 pagina’s heeft niet alleen een ongelooflijke leesbaarheid – je voelt je bijna gedwongen om door te gaan met lezen – maar herbergt ook een buitengewone schrijnendheid en bijpassend mededogen en levenswijsheid – waarom je neiging tot doorlezen behoorlijk geremd wordt nu en dan. Kortom: een voortreffelijk verhaal qua inhoud, dat weliswaar over lilliputters gaat maar dat voor ieder mens erg herkenbaar is. Een universeel verhaal dus, en van grote klasse zowel vanwege dat aspect als vanwege de levensechtheid voor iedere lezeres en lezer, gebaseerd op goede documentaire onderbouwing door de schrijver. Het wordt bovendien duidelijk dat de schrijver bekwaam is in zijn verhalende vak: compositie, stijl enzovoort. Zeer aanbevolen.
Nachtlicht
Evenals het vorige boek op deze pagina heeft dit boek iets dat je niet gauw vergeet. Dat hangt deels eveneens samen met een bijzondere situering, in dit geval de uiterst zware omstandigheden van een vuurtorenwachter op een eenzaam eiland in de Stille Oceaan. Zware weersomstandigheden, eenzaamheid en dus de confrontatie met zichzelf, maar niet minder die met de diepten van menselijke slechtheid of angst, en bovendien de uitdagingen van de confrontatie met dierlijke wezens die toch wel zo op mensen lijken dat de grenzen diepgaand verkend kunnen worden met alle dreiging en verlokkingen die dat inhoudt. Het verhaal leest ademloos en de auteur heeft zijn thema dus knap vormgegeven. Er is een duidelijk begin en eind aan het verhaal dat zich afspeelt ver weg … maar aan het eind blijkt de lezer er deel van uit te hebben gemaakt want ook hij staat voor de vraag waarom de uitdagingen in dit verhaal haar of hem zo aanspreken. Die gaan onder andere over wat de zin van jouw leven is of uit zou kunnen maken. In tegenstelling tot het onmiddellijk universeel herkenbare thema van het boek van Japin, hierboven genoemd, hangt de uitdaging van dit boek echter samen met een speciaal effect dat ongemerkt een steeds grotere rol gaat spelen in het boek en dat ten slotte bijna overheersend wordt: kan een mens de grens met andere wezens, speciaal dierlijke die erg op mensen lijken, overschrijden en er een symbiose mee aangaan die min of meer complete vermenging inhoudt? In ieder geval speelt de auteur met de gedachte dat mensenmannen zich met dierenvrouwen zowel qua bewustzijn als qua leefwijze tot op grote hoogte zouden kunnen verbinden. En dat is weliswaar erg uitdagend – en hier prachtig uitgewerkt – maar ook zo bijzonder dat het nauwelijks een universeel gegeven kan worden genoemd. Of vergis ik me daarin en zou dit gegeven – omdat het universeel is – wellicht ook op allerlei andere manieren verbeeld kunnen worden in verhalen? Want het zou natuurlijk ook zo kunnen zijn dat dit boeiende thema zich wel leent voor één of enkele uitwerkingen maar toch niet de draagkracht heeft van een universeel thema dat per definitie steeds in andere vormen uitwerkbaar blijkt dan wel automatisch terugkeert; dit blijft voor mij althans een boeiende vraag met betrekking tot het thema van genoemde grensoverschrijding en verbinding tussen mensenman en dierenvrouw. Niettemin een uiterst mooi leesboek dat tot nadenken stemt, en in ieder geval een boeiende leeservaring is die de lezer niet onberoerd achter laat.
