Hoogbegaafde senioren is een verzameling praktijkverhalen, theoretische onderbouwing en verkenning van vele aspecten van de situatie van senioren die hoogbegaafd dan wel hoogsensitief zijn. Onder redactie van Noks Nauta & Ine Schouwstra, en met bijdragen van diverse anderen onder wie Gemma Geertshuis en Marieke Schuurman-van der Heyden.
De laatste decennia zijn hoogbegaafdheid en hoogsensitiviteit als nieuwe aandachtsgebieden in de samenleving en in de wetenschap naar voren gekomen. Ik heb in 2003 een boek van Suzan Marletta-Hart, Leven met hooggevoeligheid, op deze site besproken. Het thema intrigeert me. Vroeger was mijn eerste reactie: hooggevoelig dat is toch iedereen?! (Over de verschillen in benamingen en de oordelen die daarin opgesloten (kunnen) liggen zie het P.S.) Nu begin ik door te krijgen dat er grote verschillen kunnen zijn tussen individuen op het punt van gevoeligheid. De vraag is nu hoe die in kaart gebracht kan worden, en beschreven. Hoe verbanden zijn met (hoog)begaafdheid en hoe niet, en in welke richting het onderzoek het vruchtbaarst is voor de praktijk van mensen: hun leven met anderen samen, en allereerst met zichzelf. Uiteraard ook het vruchtbaarst voor verdere groei van inzicht, kennis, theorie, kortom “wetenschap”. Er blijken allerlei verbanden aanwijsbaar met hersenonderzoek en met psychologische tests op basis in wisselwerking daarmee. Dit boek richt zich op een speciaal thema: wat de ontdekking van hoogbegaafdheid/hooggevoeligheid voor senioren betekent. Wat zij aan die ontdekking kunnen hebben, en niet het minst belangrijk: hoe zij met die kennis hun leven prettiger en vruchtbaarder vorm kunnen geven. Uiteraard als uitgangspunt, niet als definitieve laatste woord en handleiding. Het boek is uitermate toegankelijk, vanuit de praktijk van het leven en er naar toe geschreven. Het boek bevat ook een uitgebreide literatuurlijst. Hier is iets in ontwikkeling dat van belang kan zijn voor de mensen om wie het gaat, naar schatting al gauw 20 % van alle mensen. Maar het is ook voor alle anderen leerzaam. Want wat betekent het voor de 20 % die we laagbegaafd/laaggevoelig zijn, en voor de 60 % ertussen in? Ik vermoed dat deze pioniers iets op het spoor zijn geweest, en iets naar voren brengen dat voor onze hele samenleving belangrijke vragen aan de orde stelt. Niet alleen over eigenschappen van individuen, maar ook over hoe wij als samenleving met elkaar om gaan. In een erkend individualistische cultuur waar ieder zichzelf maar moet redden – zegt men wel. Maar of dat zo is of moet blijven? Wordt ongetwijfeld vervolgd!
P.S. In de Westerse filosofische traditie werd intellect (‘denken’) vaak boven andere eigenschappen van de geest gesteld, speciaal boven waarneming (of ‘gevoel’). Met begaafd wordt in het besproken boek niet alleen intellectueel begaafd bedoeld; ook hooggevoeligen vallen in dit boek onder de hoogbegaafden, en niet alle hooggevoeligen zijn intellectueel hoog begaafd (en omgekeerd). Dat onderscheid is zich in de literatuur nog aan het uitkristalliseren. Gezien de vroegere (over?)waardering voor het intellect is dat een belangrijk punt om op te letten bij het gebruiken van en lezen over deze begrippen!
